De oudergeleding van de medezeggenschapsraad heeft als specifieke bevoegdheid om de onderwijstijd van een school vast te stellen. Dat is een belangrijke bevoegdheid, want daarmee wordt bepaald wat mag vallen onder de urennorm. Ik heb een stuk geschreven over werkweken en onderwijsweken op de site van Alphalyceum.nl die daarop ingaat.
Urennorm Basisscholen:
Hoe regelen basisscholen de schooltijden en lesuren?
Basisscholen bepalen zelf hoe ze de schooldag indelen en op welke tijden leerlingen aanwezig moeten zijn. Hierbij moeten ze zich houden aan de wettelijke verplichte onderwijstijd, die voorschrijft hoeveel uur onderwijs leerlingen over acht schooljaren moeten krijgen.
Verplichte onderwijstijd op de basisschool
Voor leerlingen geldt het volgende aantal verplichte onderwijsuren:
- In de eerste vier schooljaren (onderbouw): minimaal 3.520 uur.
- In de laatste vier schooljaren (bovenbouw): minimaal 3.760 uur. In totaal moeten leerlingen in acht schooljaren minimaal 7.520 uur onderwijs krijgen. Scholen mogen de resterende 240 uur zelf verdelen tussen de onderbouw en bovenbouw.
De Inspectie van het Onderwijs controleert of scholen voldoende onderwijsuren aanbieden.
Lesrooster en pauzetijden
Scholen zijn vrij om het lesrooster en de pauzes in te plannen, zolang de pauzes een onderbreking van de leeractiviteiten vormen en zorgen voor een goede verdeling van activiteiten over de dag. In de schoolgids wordt uitgelegd hoe de school dit organiseert.
5-daagse schoolweek
Voor groepen 3 tot en met 8 geldt een 5-daagse schoolweek. Basisscholen mogen maximaal zeven keer per jaar een 4-daagse schoolweek plannen, bovenop de weken waarin een feestdag valt. Deze 4-daagse weken moeten in de schoolgids worden vermeld en gelijkmatig over het schooljaar worden verspreid. Voor groepen 1 en 2 is de 5-daagse schoolweek niet verplicht.
Vrije woensdagmiddag
Veel basisscholen geven woensdagmiddag vrij, maar dit is niet verplicht. Scholen kunnen bijvoorbeeld kiezen voor een vaste vrije vrijdagmiddag. Ook kunnen ze een rooster hanteren waarin elke dag hetzelfde aantal uren onderwijs wordt gegeven, zoals bij het 5-gelijkedagenmodel of continurooster. In alle gevallen geldt dat leerlingen over acht schooljaren minimaal 7.520 uur onderwijs moeten krijgen.
Vakanties
Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap stelt landelijk de data vast voor de zomervakantie, kerstvakantie en een week meivakantie. Scholen zijn verplicht deze vakanties te volgen. Voor de herfst- en voorjaarsvakantie geeft het ministerie adviesdata, maar scholen mogen zelf bepalen wanneer deze vakanties vallen. Ook kunnen ze ervoor kiezen de meivakantie te verlengen tot twee weken.
Criteria Onderwijstijd
Onderwijstijd verwijst naar de tijd die wordt besteed aan het uitvoeren van het onderwijsprogramma en speelt een essentiële rol in de kwaliteit van het onderwijs. De Onderwijsinspectie hanteert drie criteria om vast te stellen of een activiteit meetelt als onderwijstijd.
Het eerste criterium is dat het onderwijs plaatsvindt onder de pedagogisch-didactische verantwoordelijkheid van bevoegd onderwijspersoneel. Dit houdt in dat de lessen worden gegeven door leerkrachten die de juiste kwalificaties bezitten.
Het tweede criterium is dat de activiteit onderdeel moet zijn van het geplande en verplichte onderwijsprogramma. Dit betekent dat de lesstof opgenomen moet zijn in het curriculum en dat het een verplicht onderdeel is van het onderwijsaanbod.
Het derde criterium stelt dat het onderwijs inspirerend en uitdagend moet zijn, zodat het zinvol bijdraagt aan de studielast van de leerlingen. Dit betekent dat het onderwijs moet aansluiten bij de behoeften van de leerlingen en hen een motiverende en leerzame ervaring biedt.
Medezeggenschap en bevoegdheden
Vaststellen Onderwijstijd (WMS artikel 13, eerste lid, onder h van de WMS) door de oudergeleding van een medezeggenschapsraad.
Er zit een verschil in het plannen en organiseren van onderwijsactiviteiten en het vaststellen van de onderwijstijd. Het plannen en organiseren van onderwijsactiviteiten moet de onderwijsorganisatie doen. Dat is een samenspel van onderwijsgevenden op inhoud en visie en management op de kaders. Maar nadat een programma ontwikkeld is zal uitspraak moeten worden gedaan wat nu kan vallen onder onderwijstijd, waarbij er een inschatting moet worden gedaan of in voldoende mate voldaan wordt aan de 3 criteria die de overheid hanteert.
Voorbeeld: Bij een continurooster wordt tijdens de eettijd van leerlingen het klokhuis van de vorige dag opgezet, waarbij een ouder toezicht houdt. De oudergeleding van de medezeggenschapsraad zal een inschatting moeten maken of dit valt onder onderwijstijd. Ik denk dat het eerste criterium niet gehaald wordt, maar ben benieuwd hoe anderen hier over denken 😉
In de praktijk mag je ervan uitgaan dat er goede keuzes in een school worden gemaakt en dat de aangeleverde informatie goed beoordeeld kan worden. Onderwijstijd heeft natuurlijk te maken met onderwijsaanbod in de brede zin dus ook met extra curriculum en naschoolse activiteiten. Het is dus ergens ook een beetje vreemd als dit een apart onderwerp is dat met de oudergeleding wordt besproken. Ik ben het althans niet eerder tegengekomen. De formele instemming moet wel aan de oudergeleding worden voorgelegd. Je kan dit vergelijken met bijvoorbeeld de instemming op de schoolgids. Dit proces wordt ingezet en door inrichting van een proces, waar al tijdens het proces inhoud bekend wordt, kan het eindresultaat geen verrassing meer zijn.
Dus voor de ouders:
- Laat je goed informeren zodat duidelijk is waar keuzes gemaakt op worden
- bespreek met elkaar de grote lijn die waarschijnlijk weinig discussie oplevert
- focus op de gebieden waar je de criteria te weinig toegepast vindt.
- bespreek dat in de gehele MR