Het schoolplan is een essentieel beleidsstuk voor elke school en biedt een kader voor kwaliteits-, onderwijs- en personeelsbeleid. Hoewel het vaak als een vierjaarlijks document wordt gezien, speelt het plan ook een rol bij veel tussentijdse besluiten, waarbij de medezeggenschapsraad (mr) een belangrijke stem heeft.
Wat staat er in een schoolplan?
Een schoolplan beschrijft de doelen, methoden en ambities van de school en dient als leidraad voor het behalen van de gewenste kwaliteit. Het document biedt ruimte voor interpretatie en wordt vaak aangevuld met meer concrete jaarplannen. Deze plannen worden regelmatig geëvalueerd, en waar nodig worden verbeteringen doorgevoerd om de kwaliteit verder te verhogen.
Hoewel de mr instemmingsrecht heeft op het schoolplan, geldt dit niet automatisch voor de afzonderlijke jaarplannen. Toch bevatten jaarplannen vaak onderwerpen die direct voortvloeien uit het schoolplan. Bij wijzigingen of aanvullende invullingen van deze onderwerpen heeft de mr wel degelijk instemmingsrecht.
Instemmingsrecht bij wijzigingen
Het schoolplan is geen statisch document; aanpassingen gedurende de looptijd zijn mogelijk. Denk bijvoorbeeld aan veranderingen in de lessentabel, de invoering van een anti-pestbeleid, of het opzetten van een mavo-havo-brugklas. Ook beslissingen over nieuwe lesmethoden of onderwijskundige innovaties, zoals speciaal onderwijs voor hoogbegaafden, vallen onder het schoolplan. Bij dergelijke wijzigingen heeft de mr instemmingsrecht.
De Wet beroep leraar speelt hierbij een belangrijke rol. Deze wet waarborgt dat leerkrachten als eerste beslissen over vakinhoudelijke en pedagogische processen, voordat de mr een besluit neemt. Dit versterkt de professionele autonomie van leraren en benadrukt hun cruciale rol in het onderwijsbeleid.
Meer invloed dan gedacht
Het schoolplan staat vaak niet expliciet als onderwerp op de agenda. Veel medezeggenschappers zijn zich daardoor niet bewust van hun instemmingsrechten op onderdelen van het plan. Zaken zoals de keuze voor lesmethoden, het inzetten van ondersteunend personeel of het introduceren van laptoponderwijs vallen allemaal binnen de reikwijdte van het schoolplan.
De mr heeft niet slechts een adviesrol, maar daadwerkelijk instemmingsrecht kan uitoefenen bij besluiten over het onderwijsproces. Advies om voorstellen van het bevoegd gezag altijd te controleren: is het advies of instemming? Onwetendheid binnen de mr kan ertoe leiden dat beslissingen zonder de benodigde goedkeuring worden genomen.
Kritisch blijven
Elke wijziging in het onderwijsproces vraagt om een onderbouwing. Of het nu gaat om nieuwe onderwijsmethoden of het volgen van trends in het onderwijs, de vraag “Waarom gaan we dit anders doen?” blijft gerechtvaardigd. Door kritisch te blijven en gebruik te maken van het instemmingsrecht, kan de mr een actieve rol spelen in het bewaken en verbeteren van de onderwijskwaliteit.
Wat staat er in een schoolplan:
Wat moet in het schoolplan staan?
(uit: https://open.overheid.nl/documenten/ronl-0078cdef-da68-416d-8d9b-b183e77ab866/pdf)
De voorschriften voor het schoolplan staan in artikel 12 van de Wet op het primair onderwijs (WPO), artikel 21 van de Wet op de expertisecentra (WEC), artikel 24 van de Wet op het voortgezet onderwijs (WVO), artikel 15 van de WPOBES en artikel 50 van de WVOBES. De volgende kernpunten zijn verplicht, maar hoeven niet per se in het schoolplan te staan, als ze al in een ander document zijn opgenomen. De uitwerking van deze kernpunten moet aansluiten bij de eigen situatie van de school:
Onderwijskundig beleid:
- Hoe werkt de school de uitgangspunten, de doelstelling en de inhoud van het onderwijs uit in de
praktijk? Het gaat zowel om wat er in de praktijk van alledag verwacht mag worden van de professionals in de school, als om ontwikkeldoelen en verbetermaatregelen. - Hoe werkt de school de uitgangspunten, de doelstelling en de inhoud van het onderwijs uit in de
praktijk? - Wat zijn de eigen opdrachten voor het onderwijs op de school?
- Hoe geeft de school vorm aan het pedagogischdidactisch klimaat en het schoolklimaat?
- Hoe draagt de school zorg voor de veiligheid op school? Welke eigen ambities heeft de school op het
gebied van veiligheid? - Hoe wordt het burgerschapsonderwijs ingericht?
- Hoe gaat de school om met taalachterstanden?
- Welke extra ondersteuning biedt de school aan (naast de basisondersteuning en in relatie tot het
ondersteuningsprofiel)?
Personeelsbeleid: - Hoe wordt voldaan aan de bevoegdheidseisen van het personeel en op welke wijze onderhouden
teamleden hun bekwaamheden? - Welke personele maatregelen worden genomen die bijdragen aan de ontwikkeling en uitvoering van
het onderwijskundig beleid? - Hoe wordt het pedagogisch en didactisch handelen van het onderwijspersoneel vormgegeven?
- En hoe kunnen de leerlingen invloed hebben op het personeelsbeleid? Welke ambities heeft de school
voor leerlingenparticipatie? (Dit geldt alleen in vo en (v)so!) - Hoe staat het met het beleid inzake evenredige vertegenwoordiging van vrouwen in de schoolleiding?
Stelsel van kwaliteitszorg - Welke doelen wil de school bereiken?
- Wordt gericht aan verbetering gewerkt? Welke maatregelen worden genomen?
- Hoe wordt het bereiken van doelen gemeten en geëvalueerd?
- Hoe bewaakt de school dat leerlingen een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doorlopen en
dat het onderwijs wordt afgestemd op de voortgang in de ontwikkeling van leerlingen? - Hoe maakt de school een doorlopende leerlijn mogelijk?
Sponsorbeleid: - Is er sprake van aanvaarding van materiële en/of geldelijke bijdragen anders dan de vrijwillige
ouderbijdrage en, zo ja, hoe wordt daar mee omgegaan?
Identiteitscommissie: - Hoe wordt de rol van de identiteitscommissie bij een samenwerkingsschool ingevuld?