In de WMS zijn 4 soorten rechten opgenomen voor de medezeggenschapsraad.
Volgens de Wet Medezeggenschap op Scholen (WMS) heeft de medezeggenschapsraad (MR) vier soorten rechten waarmee zij inspraak en invloed kan uitoefenen op het beleid van de school. Deze rechten zijn essentieel voor de betrokkenheid van personeel, ouders en leerlingen bij besluitvorming binnen de school. De vier belangrijkste rechten van de MR zijn:
- Instemmingsrecht: Verplicht goedkeuring van de MR voor bepaalde besluiten.
- Adviesrecht: Het recht om advies te geven over belangrijke beleidskwesties.
- Initiatiefrecht: De mogelijkheid om zelf onderwerpen aan te dragen.
- Informatierecht: Het recht op tijdige en volledige informatie van het schoolbestuur.
Voor de precieze tekst van de WMS kun je naar deze pagina gaan.
De rechten zijn onderverdeeld in rechten voor de gehele raad en apart per geleding. Uitgangspunt is dat:
- als een geleding een specifiek recht heeft, worden de andere geledingen daarvan op de hoogte gesteld en krijgen ze dezelfde informatie
- aan bevoegdheden gekoppelde afhankelijkheden moeten apart worden voorgelegd. Je moet dan denken dat er instemming op het schoolplan wordt gevraagd, maar dat zal wellicht wat betekenen voor de inzet van personeel. En dat wordt dan apart voorgelegd aan de PMR.
1. Instemmingsrecht
Instemmingsrecht houdt in dat de schoolleiding of het schoolbestuur voor bepaalde besluiten pas uitvoering kan geven aan een voorstel als de MR hiermee heeft ingestemd. Het gaat hierbij om zaken die direct invloed hebben op de dagelijkse gang van zaken en de belangen van personeel, ouders en leerlingen. Enkele voorbeelden van zaken waarbij de MR instemmingsrecht heeft:
- Het vaststellen of wijzigen van het schoolreglement.
- Het vaststellen of wijzigen van het schoolplan en het zorgplan.
- Het vaststellen van de regels op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn binnen de school.
- Het wijzigen van de onderwijstijd of de vakantieregeling.
- Taakbeleid vaststellen voor OP en OOP (voor PMR)
Het instemmingsrecht garandeert dat de MR in bepaalde belangrijke kwesties medezeggenschap kan uitoefenen voordat besluiten definitief worden genomen. Instemming verleen je, waarbij geen voorbehoud wordt gemaakt, dus een ja of een nee. De ja mits, bestaat niet.
De vorm waarin instemming verleend wordt staat vrij. Voor de governance is het goed om dit zuiver te houden. Ik heb een grote voorkeur voor dossiers, waarin de documentatie (inclusief versie beheer) vergezeld worden van een instemmingsverzoek en na instemming een bevesiting daarvan. De veelgebruikte methode van notulen is vaak erg ondoorzichtelijk en na jaren besluiten terughalen is dan erg lastig.
2. Adviesrecht
Bij adviesrecht mag de MR advies geven over bepaalde beslissingen die het schoolbestuur of de schoolleiding wil nemen. Hoewel de MR geen bindende stem heeft (zoals bij het instemmingsrecht), moet het bestuur wel serieus rekening houden met het advies van de MR. Als het bestuur besluit om van het advies af te wijken, moet het dit gemotiveerd uitleggen. Voorbeelden van onderwerpen waarbij de MR adviesrecht heeft, zijn:
- Het financieel beleid van de school, zoals de meerjarenbegroting.
- Fusieplannen of reorganisaties van de school.
- Beleid rond personeelszaken, zoals mobiliteit, benoemingen of ontslagen.
- De benoeming van de schoolleiding.
Het adviesrecht stelt de MR in staat om zijn standpunt kenbaar te maken en invloed uit te oefenen op belangrijke beslissingen die het bestuur voornemens is te nemen.
3. Initiatiefrecht
Het initiatiefrecht geeft de MR de mogelijkheid om ongevraagd onderwerpen aan te dragen bij de schoolleiding of het schoolbestuur. De MR kan bijvoorbeeld eigen voorstellen doen of onderwerpen op de agenda zetten waarover hij graag in gesprek wil gaan. Dit recht biedt de MR de kans om zelf proactief beleid te beïnvloeden en ideeën aan te dragen, los van de onderwerpen die door de schoolleiding of het bestuur worden geïnitieerd. Voorbeelden van zaken waarover de MR initiatief kan nemen zijn:
- Voorstellen tot verbetering van het schoolklimaat of de onderwijskwaliteit.
- Het introduceren van nieuwe voorzieningen voor leerlingen, zoals naschoolse activiteiten.
- Suggesties voor een betere balans tussen werkdruk en welzijn voor het personeel.
4. Informatierecht
Informatierecht betekent dat de MR recht heeft op tijdige en volledige informatie van het schoolbestuur. Dit stelt de MR in staat om goed onderbouwde adviezen te geven of in te stemmen met voorstellen. Het schoolbestuur is verplicht om de MR te voorzien van alle informatie die nodig is om zijn werk goed te kunnen doen. Voorbeelden van informatie die de MR moet ontvangen zijn:
- Het jaarverslag van de school en de jaarrekening.
- De begroting van de school voor het komende jaar.
- Beleidsplannen en beleidsvoornemens van het schoolbestuur.
- Informatie over de stand van zaken rond huisvesting, veiligheid en welzijn.
Het informatierecht is een cruciaal instrument waarmee de MR zijn andere rechten effectief kan uitoefenen.