Inleiding
Leerlingen zijn een cruciaal onderdeel van de school, maar hun inspraak is niet altijd goed geregeld. Goede communicatie is essentieel om deze inspraak mogelijk te maken. Verschillende partijen binnen een school, elk met hun eigen doelen en rollen, moeten met elkaar in gesprek blijven. Wanneer iedereen zich gehoord voelt, verloopt dit soepel: leerlingen communiceren met de directie, leraren, ouders en medeleerlingen. Maar als de communicatie stokt, kan dat de invloed van leerlingen belemmeren.
Dit artikel gaat ervan uit dat elke school een leerlinggeleding heeft, dankzij de Wet Medezeggenschap op Scholen (WMS). Toch is het niet altijd vanzelfsprekend dat leerlingen daadwerkelijk mogen meepraten en meebeslissen. Er is weinig informatie beschikbaar voor leerlingen over hoe zij kunnen participeren. Daarom is dit artikel speciaal geschreven voor leerlingen, met tips over hoe ze het best kunnen communiceren met de verschillende partijen binnen de school. Ook andere partijen kunnen hier baat bij hebben.
Communiceren met leerlingen
De WMS verplicht de medezeggenschapsraad (MR) om de achterban te informeren. Als leerlinggeleding moet je dus verantwoording afleggen aan alle leerlingen van jouw school. Dit betekent niet alleen dat je hen op de hoogte moet houden van wat er speelt, maar ook dat je hun mening moet vragen over onderwerpen. Wat ‘betrekken’ en ‘overleggen’ precies inhoudt, kan per school en situatie verschillen.
Niet alleen is dit wettelijk verplicht, het is ook nuttig. Door goed contact met je medeleerlingen, weet je wat er leeft en kun je sterker staan tegenover de directie als je iets wilt bereiken dat belangrijk is voor alle leerlingen. Bovendien waarderen andere leerlingen het als ze weten wat jullie doen, wat je ook kan helpen om opvolgers voor de MR te vinden.
Wie is de achterban?
Hoewel alle leerlingen de achterban vormen, is het geen homogene groep. Je kunt ze onderverdelen in verschillende subgroepen: vrienden, klasgenoten, mensen die je kent en mensen die je nog niet kent. Ook zijn er leerlingen die al interesse hebben getoond in het MR-werk en anderen die dat nog niet hebben gedaan. Door deze indeling kun je je communicatiemiddelen beter afstemmen op de doelgroep. Zo is een schriftelijke enquête geschikt voor een brede groep, terwijl je persoonlijke gesprekken kunt voeren met leerlingen die al betrokken zijn.
Wat wil je van de achterban?
Er zijn drie doelen die je met je communicatie kunt nastreven: informeren, raadplegen en activeren.
- Informeren: Dit doe je wanneer er belangrijke besluiten zijn genomen of er veranderingen op komst zijn. Het is belangrijk dat de leerlingen weten waar jullie als MR-geleding aan hebben meegewerkt.
- Raadplegen: Je vertegenwoordigt niet alleen jezelf, maar alle leerlingen. Daarom is het essentieel om te weten wat zij vinden van bepaalde onderwerpen.
- Activeren: Soms wil je leerlingen aansporen om actief mee te denken of ergens hun mening over te geven. Dit kan alleen als ze weten wat de leerlinggeleding doet en zich betrokken voelen.
Hoe bereik je de achterban?
Bekendheid is essentieel als je een boodschap wilt overbrengen. Leerlingen moeten weten wie de boodschap brengt, anders zullen ze minder snel reageren. Zorg voor een duidelijke afzender en communiceer op vaste plekken, zoals een prikbord, website of schoolkrant.
Denk van tevoren goed na over de timing, inhoud en vorm van je boodschap. Hieronder enkele manieren om de achterban te bereiken:
- Informeren: via aankondigingen in de schoolkrant, op internet, een nieuwsbrief, posters, persoonlijke presentaties of een schoolradio.
- Raadplegen: door enquêtes, een eigen MR-website, overleg met de leerlingenraad, of tijdens een schoolreferendum.
- Activeren: bijvoorbeeld door openbare verkiezingen voor MR-zetels, of leerlingen aan te sporen via een lichtkrant of schoolradio.
Kies strategisch welke onderwerpen je belangrijk vindt en welke acties het beste aansluiten bij de behoeften van je achterban.
Communiceren met de directie en leraren
Onderhandelen
Onderhandelen doe je als je iets wilt bereiken waarvoor je de steun van een andere partij nodig hebt. Het is cruciaal dat je goed voorbereid bent: weet wat je wilt, welke punten belangrijk zijn en waar je eventueel concessies kunt doen. Bespreek dit van tevoren met de leerlinggeleding en maak een duidelijk plan met doelen en argumenten.
Tijdens de onderhandeling is het belangrijk om beleefd te blijven, goed te luisteren en duidelijke, onderbouwde argumenten te geven. Het echte onderhandelen begint pas wanneer er voorstellen op tafel liggen. Geef niet te snel toe, vooral als je een sterk mandaat hebt van je achterban.
Informeel contact
Naast formele onderhandelingen is informeel contact minstens zo belangrijk. Spreek de directie of leraren aan in de wandelgangen en zorg dat je bekend wordt binnen de school. Zo bouw je een goede relatie op en word je serieus genomen.
Communiceren met ouders
Zowel leerlingen als ouders hebben evenveel zetels in de MR. Hoewel de MR meestal gezamenlijk vergadert, kunnen leerlingen en ouders ook apart overleggen wanneer dat nodig is. Dit kan handig zijn bij de voorbereiding van besluitvorming. Informele bijeenkomsten kunnen helpen om onderwerpen die voor zowel leerlingen als ouders belangrijk zijn, te bespreken.
Tot slot
Communicatie is essentieel om als leerlinggeleding serieus genomen te worden. Door open en helder te communiceren weten alle partijen waar je mee bezig bent, wat vertrouwen schept. Dit stelt je in staat om de belangen van leerlingen nog beter te behartigen. Veel succes!