De vaststelling van het bouwbudget is een cruciale fase in het bouwproces van een school. De MR speelt hierbij een belangrijke rol in het bewaken van de kwaliteit van de plannen en het tijdig signaleren van risico’s die voortkomen uit beperkte budgetten of onduidelijke verantwoordelijkheden.
Financiering van schoolhuisvesting
De gemeente ontvangt jaarlijks een algemene uitkering van het Rijk, bedoeld voor onder andere schoolhuisvesting. Dit bedrag is niet geoormerkt en wordt verdeeld via het Gemeentefonds. De verdeling is gebaseerd op:
- Het aantal ingeschreven leerlingen (voortgezet onderwijs).
- Het aantal inwoners jonger dan 21 jaar (primair onderwijs).
De hoogte van de gemeentelijke bijdrage voor (vervangende) nieuwbouw of uitbreiding is vaak gebaseerd op de financiële normen van de VNG-modelverordening.
Kritische aandachtspunten voor de MR:
- Toereikendheid van het budget: Onderzoek toont aan dat de VNG-normen vaak 25% te laag zijn om te voldoen aan de moderne eisen voor duurzaamheid en een gezond binnenklimaat.
- Actie MR: Adviseer het bestuur om tijdig in overleg te gaan met de gemeente over het budget, met verwijzing naar de eisen in het Kwaliteitskader Huisvesting.
- Beheersing van risico’s: Bij beperkte middelen is het risico groot dat de kwaliteit van het gebouw onder druk komt te staan.
- Actie MR: Vraag om een gedetailleerde risicoanalyse van het schoolbestuur.
Verantwoordelijkheden van de gemeente en het schoolbestuur
| Voorziening | Verantwoordelijkheid gemeente | Verantwoordelijkheid schoolbestuur |
|---|---|---|
| Nieuwbouw | Voor eerste nieuwbouw of vervangende nieuwbouw. | Bewaking van kwaliteit, gebruik en onderhoud na oplevering. |
| Uitbreiding | Bij een toename van leerlingaantallen. | Interne planning en aanvraag voorbereiden. |
| Renovatie | Onduidelijk; deels gedeelde verantwoordelijkheid. | Grote bijdragen vaak vereist, overleg vergt veel tijd. |
| Onderhoud en beheer | N.v.t. | Zorg dragen voor regulier onderhoud via ministeriële vergoeding. |
Belangrijk voor de MR: Bij renovaties is het essentieel om te beoordelen of het schoolbestuur voldoende budget heeft om kwaliteit te waarborgen, omdat gemeenten vaak een aanzienlijke bijdrage van de school vragen.
Tijdspad en aanvraagproces
De aanvraag voor een bouwvoorziening volgt een jaarlijkse cyclus:
- Plaatsing op het huisvestingsprogramma: De voorziening moet in het daaropvolgende jaar worden gerealiseerd of gestart.
- Uiterste termijnen:
- De bouwopdracht moet vóór 1 oktober zijn verstrekt.
- Inventaris wordt als aparte voorziening gezien en vereist een aparte aanvraag.
Actiepunten voor de MR:
- Zorg dat de aanschaf van nieuwe inventaris tijdig wordt besproken en gekoppeld is aan de uitbreidingsbehoefte.
- Bewaak dat de planningsfase voldoende ruimte biedt om subsidieaanvragen zorgvuldig in te dienen.
Budget en locatie: een gegeven
De gemeente bepaalt meestal zowel het budget als de locatie van het nieuwe schoolgebouw. Dit zijn vaak vaststaande randvoorwaarden, waardoor het schoolbestuur – en daarmee ook de MR – hieraan gebonden is.
Rollen en verantwoordelijkheden voor de MR:
- Budget:
- Controleer of het vastgestelde budget voldoende is om te voldoen aan de kwaliteits- en wettelijke eisen.
- Adviseer over alternatieve financieringsmogelijkheden of prioriteiten binnen het project.
- Locatie:
- Wees alert op hoe de locatiekeuze invloed heeft op bereikbaarheid en gebruiksvriendelijkheid voor leerlingen en medewerkers.
Conclusie en rol van de MR
De MR moet zich in deze fase richten op:
- Toetsing van het budget en de planning: Is het budget toereikend en past de planning binnen de wettelijke kaders?
- Signalering van risico’s: Breng mogelijke knelpunten zoals tekorten, onduidelijkheden over renovaties en lange procedures in kaart.
- Inspraakmomenten: Zorg dat de MR betrokken blijft bij het overleg tussen schoolbestuur en gemeente, zodat de belangen van medewerkers en leerlingen worden geborgd.